" Nastawianie kręgosłupa”.

Ktokolwiek miał do czynienia bezpośrednio z prawdziwym kręgosłupem – czy to chirurg ortopeda podczas operacji, czy rzeźnik oprawiający mięso – wie, że jest to tak zwarta konstrukcja, iż bez zaparcia się o wytrzymałą, długą dźwignię nic przestawić się tam nie da. Wystarczy zapoznać się choćby z rysunkiem budowy kręgosłupa, aby stwierdzić, że nie ma możliwości dostania się ręcznie do „dysków” – czyli krążków międzykręgowych.

Czym jest więc nastawianie kręgosłupa?

Kręgosłup to kolumna złożona z kręgów oddzielonych krążkami międzykręgowymi, połączonych funkcjonalnie stawami. W każdym stawie podczas ruchu jedna część ślizga się lub obraca względem drugiej. Może się zdarzyć, że ta funkcja zostanie zaburzona, gdy dojdzie do ograniczenia ruchomości którejś z części stawu np. na skutek zwiększonego napięcia otaczających struktur. Odczuwamy wtedy dyskomfort i często ból.

Gdy terapeuta wykona tzw. manipulację stawową – właśnie poprzez pchnięcie jednej części stawu względem drugiej – doprowadza do przełamania tej bariery i rozluźnienia okolicznych struktur. Zazwyczaj towarzyszy temu charakterystyczne kliknięcie, chrupnięcie lub trzask, a to za sprawą gwałtownej zmiany ciśnienia w stawie i pękania pęcherzyków powietrza. Nie jest to natomiast odgłos przestawianych kości. Niektórzy nazywają ten zabieg "nastawianiem", chociaż de facto nic się tam nie przestawia. Czasami sami sobie wykonujemy taką manipulację „strzelając” palcami, a gdyby wykonać zdjęcie rtg przed i po takim zabiegu, nie będzie żadnej różnicy w ustawieniu kości – po prostu odblokowujemy ruchomość stawu.

Wypadnięte dyski

Możemy wyróżnić dwa stadia tzw. wypadnięcia dysku: wypuklina i przepuklina jądra miażdżystego. Mówiąc najprościej – między kręgami znajduje się krążek międzykręgowy, składający się z jądra miażdżystego (twór galaretowaty) otoczonego pierścieniem włóknistym. Ten potocznie zwany „dysk” jest tak silnie połączony z kręgiem poprzez chrząstkę, że podczas wypadku prędzej dojdzie do pęknięcia kostnego kręgu, niż do naruszenia tego połączenia.

Podczas ruchów kręgosłupa jądro absorbuje obciążenia naciskając w stronę przeciwną do ściśnięcia kręgów (jak mydło między dłońmi). Gdy siły ściskające są zbyt duże, może się zdarzyć, że jądro tak uciśnie na pierścień, że spowoduje jego odkształcenie – jest to wypuklina. O przepuklinie mówimy natomiast, gdy naruszona zostanie ciągłość pierścienia włóknistego i jądro zacznie z niego wystawać. Jak już wspomniałem, nie ma możliwości dotknąć, a tym bardziej przez ucisk palcami wstawić tego „wypadniętego dysku” na miejsce, ponieważ dotykając pleców najpierw mamy wyrostki kolczyste kręgosłupa, za nimi jest kanał kręgowy, a w nim rdzeń, a dopiero za nim znajdują się krążki.

Dlaczego manipulacje stawowe przynoszą ulgę?

Manipulacje stawowe wywołują natychmiastowe rozluźnienie wokół stawu i poprawę jego ruchomości, a ponieważ w stawach znajdują się receptory, dochodzi do zmian na drodze odruchowej oraz do zmniejszenia lub ustąpienia bólu. Nie każdy ból kręgosłupa to dyskopatia. Często przyczyną są właśnie zablokowania ruchomości stawów, a te zabiegi zazwyczaj je skutecznie odblokowują.

Nawracający problem z kręgosłupem

Siedzący tryb życia, wymuszone pozycje w trakcie pracy, stres, brak aktywności fizycznej. Są to przyczyny powstawania nieprawidłowych napięć w ciele, które oddziałują na kręgosłup zmieniając jego fizjologiczne ułożenie. Zabiegi wykonywane na plecach, jak masaż, manipulacje kręgosłupa, potrafią zmniejszyć dolegliwości bólowe, jednak jeśli ich przyczyną jest nieprawidłowa postawa, tendencja do pochylenia w przód, zaburzenia prawidłowego zakresu krzywizn kręgosłupa – problem będzie powracał.

Miejmy na uwadze, że układ ruchu nie działa niezależnie od innych układów i tak np. dysfunkcje układu pokarmowego czy to fizycznie przez przyczep jelita do kręgosłupa, czy pośrednio przez zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej lub stymulację układu nerwowego – może spowodować dolegliwości bólowe kręgosłupa. Wtedy terapię należy uzupełnić np. zdrową dietą, a terapeuta będzie pracował też na przedniej stronie ciała.

fizjoterapeuta Jonasz Ryl