Spacerując po ulicach miast często zatrzymujemy się przed wystawami sklepowymi. Badania wykazują jednak, że wielu z nich nie zatrzymuje się w celu podziwiania wystaw sklepowych tylko z powodu odczuwania dotkliwego bólu w nogach. Czasem znajduje się on w pośladkach, udach, najczęściej w łydkach. Medycyna nazywa ten objaw „chromaniem przystankowym” popularnie zwanym „objawem oglądającego wystawy sklepowe”. Spowodowany jest niedotlenieniem partii mięśni w nogach, na skutek odkładania się w naczyniach krwionośnych złogów miażdżycowych.
Miażdżyca to długotrwała choroba naczyń krwionośnych. W świetle tętnic odkładają się warstwy lipidów i innych tłuszczów, które tworzą tak zwane płytki miażdżycowe. Ich systematyczny długoletni rozrost powoduje zmniejszanie się przestrzeni wewnątrz naczynia krwionośnego i problemy z przepływem krwi. Jest też miejscem powstawania zakrzepów (kiedy uszkodzona płytka powoduje zwiększona krzepliwość krwi). Zakrzep zaś powoduje zamknięcie przepływu krwi do tkanek. Bez krwi mięśnie pozbawione są tlenu i substancji odżywczych, dlatego przy każdym większym wysiłku fizycznym chory odczuwa ból, musi zrobić przerwę podczas spaceru, usiąść na chwilę w czasie pracy. Te początkowe objawy, często zrzucane na karb przemęczenia, sygnalizują kłopoty z układem krążenia. Zdecydowanie należy udać się wtedy do lekarza- wczesne leczenie miażdżycy znacznie spowalnia jej postęp i daje spore szanse na uniknięcie poważnych patologii naczyń krwionośnych.
Leczenie jest złożone i polega na zażywaniu leków obniżających ciśnienie tętnicze krwi, kontrolowaniu gospodarki cholesterolowej i tłuszczowej poprzez zrównoważoną dietę i odpowiednie medykamenty. Chirurgia posiada również skuteczne metody udrożnienia naczyń krwionośnych: poszerzenie ich, usunięcie zmian miażdżycowych, wstawienie fragmentu naczynia omijającego niedrożność, wstawienie sztucznych protez. Zabiegi te poprawiają przepływ krwi, pozwalając pacjentowi wrócić do normalnego funkcjonowania, często ratując mu kończyny lub nawet życie (miażdżyca naczyń wieńcowych, miażdżyca naczyń krwionośnych mózgu).
Szczególną grupę ryzyka stanowią osoby po 50 roku życia, prowadzące siedzący tryb życia, źle odżywiające się i palący papierosy (składniki dymu tytoniowego uszkadzają błony wewnętrzne tętnic, w tych mikro uszkodzeniach zaczynają się potem tworzyć blaszki miażdżycowe), cierpiące na cukrzycę i nadwagę oraz te, których krewni cierpieli na objawy miażdżycy. Powinni oni szczególnie obserwować swoje ciało- spadek formy (konieczność odpoczynku po coraz krótszych spacerach, dystans chromania poniżej 100m), bóle w kończynach, zaburzenia pamięci, marznące, sine stopy- oto sygnały, których nie należy lekceważyć. Profilaktyka polega przede wszystkim na odpowiedniej diecie ubogiej w tłuszcze zwierzęce, systematycznym wysiłku fizycznym (chociażby codziennym spacerze) i rzucenia zabójczego w tym przypadku palenia. Ważne, aby okresowo badać poziom cholesterolu, trójglicerydów i cukru we krwi, mierzyć ciśnienie tętnicze krwi.
Pomimo tego, że miażdżyca jest chorobą cywilizacyjną da się ją okiełznać i przywrócić chorym radość z życia.
Lek. med. Jacek Olejniczak-chirurg naczyniowy , flebolog, chirurg ogólny
